Hij verlaat het kantoor binnenkort na 32 jaar, zij staat aan het begin van haar carrière. Een gesprek tussen generaties: Joost Linnemann, CEO van Kennedy Van der Laan, die op 31 december de deur achter zich dichttrekt, wordt geïnterviewd door Pien Obbes, sinds 2022 advocaat-stagiair bij de praktijkgroep Corporate/M&A van het Amsterdamse kantoor.
Pien: “Wat voor kantoor laat je achter in vergelijking met toen je begon, 32 jaar geleden?”
Joost: “Toen ik hier kwam viel ik als een blok voor de combinatie die ik aantrof: heel goed zijn in je werk en veel lol hebben met elkaar. Die combinatie hebben we nog steeds. En het werk dat we doen doet ertoe; voor jezelf omdat je de kans krijgt om je te ontwikkelen, voor de klanten die je bijstaat en omdat we veel zaken behandelen die een maatschappelijk belang hebben. We zitten in een ander pand dan toen, maar het DNA van Kennedy Van der Laan is hetzelfde: juridische hoogstaand werk doen met een groot besef van maatschappelijke verantwoordelijkheid.”
Pien: “Het Kennedy Van der Laan van vandaag ziet er anders uit dan toen jij begon.”
Joost: “Absoluut. Van twee grote secties, V&A en IT, waar ik zelf ben begonnen, naar een full service kantoor. Wij zijn in die zin een ander kantoor dan toen. En de hele sector is veranderd. Kijk bijvoorbeeld naar de positie van de bedrijfsjurist. Die is in de afgelopen 30 jaar enorm veranderd. Hun positie binnen organisaties is belangrijker geworden en hun werkveld is verbreed, bijvoorbeeld op het gebied van compliance. Veel innovatie in de juridische sector wordt juist door bedrijfsjuristen geïnitieerd.
Zo’n groei van je kantoor vraagt om een professionaliseringslag. We hebben veel stappen hierin gemaakt, maar we zijn er nog niet. Groei brengt nieuwe ontwikkelingen en nieuwe ontwikkelingen brengen weer nieuwe uitdagingen voor een organisatie. Bijvoorbeeld hoe je als grotere organisatie toch je flexibiliteit behoudt en ook die combinatie van goed zijn in je werk en toch veel lol hebben met elkaar.”
Joost: “Pien, jij bent hier nu 2,5 jaar, hoe ervaar jij de cultuur bij Kennedy Van der Laan en wat vind je belangrijk in een organisatiestructuur als startende jurist?”
Pien: “Een kantoor als Kennedy Van der Laan, dat wat kleiner is dan de grootste kantoren, geeft je ruimte om te ontdekken wat voor jou belangrijk is. Ik ervaar de cultuur hier als open, waar mensen zich durven uit te spreken. Voor mij is dat bijvoorbeeld meewerken met de non-profit organisatie Lawyers for Lawyers waar we allerlei hulp aan geven, zoals het schrijven van beleidsstukken. Bij grotere kantoren bewandel je meer een vastomlijnd pad. Het is bij de jongere generatie ook meer dan vroeger een vraag ‘pas ik hierbij?’, in plaats van zo snel mogelijk naar de top willen. Dan wordt cultuur en de manier van werken binnen een bedrijf veel belangrijker.”
Vanuit dat oogpunt gezien is het oprichten van een stichting door Kennedy Van der Laan ook zo’n mooi initiatief. We gaan vanaf 2025 1% van de omzet jaarlijks aan deze stichting geven. Deze stichting zal daarmee investeren in initiatieven en organisaties die zich bezighouden met sociale impact in de breedste zin van het woord, bijvoorbeeld op het gebied van inclusiviteit en technologieën om maatschappelijke problemen op te lossen.”
Pien: “Als je dat zo hoort, denk je dat het Kennedy Van der Laan van nu klaar is voor de nieuwe generatie jonge advocaten?”
Joost: “Ik denk dat we voor een deel klaar zijn voor de next-gen. Maar het is ingewikkeld met het nog altijd bestaande partnermodel bij advocatenkantoren dat nog steeds een soort rat race is. Het is een life-time employment model waarbij je na zoveel jaar mede-eigenaar wordt. Dat sluit niet meer aan bij de ambities van veel jongeren. Daarom denken we na over andere vormen, een flexibeler carrièrepad. Daardoor hoeft niet alleen het krijgen van kinderen geen obstakel te vormen voor je carrière bij een advocatenkantoor, maar kun je ook uitstapjes maken naar bedrijfsleven of overheid. Maar we kijken ook naar manieren om jonge mensen meer te begeleiden.”
Pien: “Je noemde al dat Kennedy Van der Laan flink is gegroeid de afgelopen jaren, hoe zorg je dat de kernwaarden overeind blijven?”
Joost: “Wij zijn een kantoor dat maatschappelijke betrokkenheid hoog in het vaandel heeft staan. Je moet als kantoor natuurlijk commercieel zijn en geld verdienen. Er werken hier meer dan 200 mensen en daar zitten gezinnen achter die voor hun inkomen mede van ons afhankelijk zijn. Maar we zijn ook een kantoor dat stevige keuzes maakt. Geld verdienen? Ja. Maar we staan niet Shell bij, maar Greenpeace en we hebben bijvoorbeeld een mediagroep die een organisatie bijstaat als Bellingcat.
Ook het oprichten van de stichting is een manier waarop de maatschappelijke betrokkenheid van Kennedy Van der Laan geborgd wordt en bovendien geeft het deze betrokkenheid nog meer handen en voeten.
Als je groeit moet je zorgen dat die waarden ingebed blijven in de organisatie, door het te institutionaliseren en door de keuzes steeds weer te bespreken. Want keuzes maken kan door de tijd heen lastiger worden en nieuwe discussies opwerpen. We vertegenwoordigen uit principe niet de wapenindustrie, maar nu er oorlog is in Oekraïne en dat land wapens nodig heeft, dan werpt dat wel weer vragen op over hoe houdbaar dat is.”
Pien: “En hoe voorkom je dat de groei niet ten koste gaat van de specifieke bedrijfscultuur?”
Joost: “Schaal is belangrijk en belangrijker geworden om relevant te blijven en te kunnen blijven voldoen aan de eisen van cliënten en van de regelgeving. Maar bij deze schaal moet je al hard werken om het bijzonder te houden, en naarmate je groeit wordt de uitdaging groter. Eén van de manieren is om dat goed in de gaten te houden bij het aannamebeleid. Een andere manier is bijvoorbeeld hoe je met elkaar omgaat, en bijvoorbeeld ook dat je als kantoor dus niet op de Zuidas zit in een pand gevuld met marmer – maar dat je zoals wat wij nu hebben een heel open kantoor hebt in een hippe en interessante buurt bij het Westerpark.”
Pien: “Dit interview is wat mij betreft ook een voorbeeld van de bedrijfscultuur. Iedereen bij Kennedy Van der Laan wordt op dezelfde waarde geschat, of je nu de CEO bent met 32 jaar bij het kantoor of een beginnend advocaat.”
Pien: “Na 32 jaar verlaat je de advocatuur, heb je nog advies voor juristen? Jong en beginnend of meer ervaren?”
Joost: “Wat ik altijd heel belangrijk heb gevonden is dat je behalve een grote passie voor het werk ook een actieve nieuwsgierigheid moet hebben. Praat met mensen, durf stelling te nemen, ook in maatschappelijke discussies.”
