Door middel van het toepassen van intra-groep financieringsstructuren wordt gestreefd naar een efficiënt en effectief beheer van financiële middelen binnen de groep. In deze bijdrage gaan wij in op het belang van een goede vastlegging van deze financieringen en wijzen wij de GC op een aantal aandachtspunten bij het documenteren daarvan.
De rol van de GC bij intra-groep financieringen
Binnen een concern bestaan veelal de nodige financiële kruisverbanden. Zodra sprake is van meer duurzame (structurering van) intra-groep vorderingen en schulden, is sprake van intra-groep financieren.
Daar waar het primaire belang van de Finance afdeling hierbij is gelegen in adequaat beheer van financiële middelen binnen de groep, zal de GC er op willen toezien dat ook de juridische aspecten worden meegenomen in het documenteren en structureren van intra-groep financieringen.
Vastlegging van intra-groep financieringen
Bedrijven doen er goed aan de voorwaarden waaronder een intra-groep financiering wordt verstrekt schriftelijk vast te leggen om ongewenste (financiële) verrassingen te vermijden. Denk aan afspraken over de omvang van de lening, de looptijd, rente, aflossingsmogelijkheden en onder welke omstandigheden de financierende groepsvennootschap de lening kan opeisen.
Daarnaast biedt het documenteren van intra-groep financieringen ook duidelijkheid en bewijs van de bestaande posities. Bijvoorbeeld bij een (financiële) herstructurering van de groep of een bedrijfsovername zullen de betrokken partijen inzicht willen verkrijgen in de financiële situatie van de groep. In die situaties zal verwacht worden dat intra-groep financieringen schriftelijk zijn vastgelegd.
Typen intra-groep financieringen
Een intra-groep financiering kan op verschillende wijzen juridisch worden vormgegeven, zoals een rekening-courant overeenkomst, een geldlening of cash pooling. De keuze zal met name afhangen van de financieringsbehoefte en het doel van de financiering.
Met een rekening-courant overeenkomst komen de betrokken groepsvennootschappen overeen de door hen aangewezen onderlinge vorderingen en schulden te boeken in rekening-courant en deze automatisch te verrekenen. De rekening-courant kan worden gezien als een doorlopend krediet aan een groepsvennootschap dat al naar gelang haar cashbehoefte kan worden opgenomen en afgelost. Een rekening-courantverhouding tussen groepsvennootschappen is naar zijn aard dan ook het meest geschikt voor het overboeken van kleine of regelmatig terugkerende bedragen over en weer of bij een voortdurende wisselende cashbehoefte, bijvoorbeeld door seizoensgebonden uitgaves.
Voor een eenmalige financieringsbehoefte die de moedermaatschappij of een andere groepsvennootschap bereid is te financieren, bijvoorbeeld voor de aankoop van materiële activa, ligt het op de weg om hiervoor een aparte (langlopende) leningsovereenkomst af te sluiten.
Wenst een bedrijf op geconsolideerde wijze de liquiditeitsbehoefte van de groep te beheren en optimaliseren dan biedt cash pooling een uitkomst. Bij cash pooling worden de saldi van de betaalrekeningen van de verschillende groepsvennootschappen door de bank (of intern) gebundeld, al dan niet door de saldi daadwerkelijk over te boeken naar één centrale rekening of door middel van het virtueel salderen ten behoeve van de renteberekening. Een concern verkleint met cash pooling haar externe financieringsbehoefte en financieringslasten. Middels cash pooling kan een groepsvennootschap met een debetsaldo dus (mee)profiteren van het creditsaldo van een andere groepsvennootschap.
Aandachtspunten
Tot slot zijn er nog een aantal andere (juridische) aandachtspunten waar de GC oog voor zal willen hebben bij de structurering van het cash management door Finance.
Zo kunnen er voor de lening ook zekerheden worden bedongen. Bij intra-groep relaties is dat wellicht niet het eerste waar aan gedacht wordt, maar als de schuldenaar onverhoopt in zwaar weer komt te verkeren of zelfs failliet gaat, kan de financierende groepsvennootschap daar bescherming aan ontlenen.
Alvorens een intra-groep financiering te verstrekken of zekerheid te verschaffen is het verstandig na te gaan of dit in lijn is met het vennootschappelijk belang en past binnen de statutaire doelomschrijving van de vennootschap.
De wijze waarop de financiering intra-groep plaatsvindt en wordt vormgegeven is ook vanuit fiscaal perspectief van belang. Er moet acht worden geslagen op ‘transfer pricing’ aspecten vanuit nationaal en (bij financiering van of door groepsvennootschappen in andere jurisdicties) internationaal perspectief. Om zeker te zijn dat de intra-groep lening ook vanuit fiscaal perspectief als lening wordt gezien, zal de lening als zakelijk althans at arm’s length moeten kwalificeren. Relevante aspecten daarbij zijn onder meer de (marktconforme) rente, documentatie, bereidheid van marktpartijen om te financieren bij dit debiteurenrisico en bedongen zekerheden. Wanneer een intra-groep lening niet als zakelijk, oftewel at arm’s length kwalificeert, kan dat (financiële) gevolgen hebben voor een bedrijf.
Een ander relevant punt is de samenhang van de intra-groep financiering met een bancaire financiering. Daarbij spelen onder meer de volgende vragen:
- is het intern (door)lenen toegestaan onder de kredietovereenkomst?
- is het verstrekken van zekerheden toegestaan onder de kredietovereenkomst?
- heeft de intra-groep financiering impact op (financiële) convenanten in de kredietovereenkomst?
- is achterstelling van de intra-groep lening vereist op grond van de kredietovereenkomst waardoor aflossing pas kan plaatsvinden nadat de bankfinanciering is afgelost?
Kort samengevat
Vanuit Finance perspectief biedt intra-groep financieren zoals gezegd mogelijkheden om financiële middelen binnen de groep effectief en efficiënt te beheren. Zoals wij hebben beschreven is het daarbij wel van belang ook de juridische en fiscale aandachtspunten niet uit het oog te verliezen. Wij denken dat hierin een rol voor de GC is weggelegd om deze juridische aandachtspunten proactief en in overleg met Finance te bewaken.
